Opracowuję programy opieki nad zabytkami oraz sprawozdania z ich realizacji.
Program opieki nad zabytkami zaliczany jest do dokumentów o charakterze strategicznym. Odnosi się zarówno do zasobów własnych samorządu, jak i tych, które stanowią własność innych podmiotów. Program określa cele i kierunki działań oraz zadania w zakresie ochrony zabytków, opieki nad nimi, a także warunki i sposób ich realizacji. Gminny program opieki nad zabytkami opracowywany jest przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) raz na cztery lata. Analogiczną procedurę prowadzi odpowiednio sejmik województwa i rada powiatu dla programu wojewódzkiego i powiatowego.
Zgodnie z ustawą o ochronie zbytków i opiece nad zabytkami program powinien mieć na celu w szczególności (art. 87 ust. 2):
1) włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju;
2) uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej;
3) zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania;
4) wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego;
5) podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami;
6) określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków;
7) podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami.